Şema Terapi
Şema Terapi
Şema Terapi, bireyin çocukluk ve ergenlik döneminde gelişen olumsuz yaşam deneyimlerinin, bugünkü düşünce, duygu ve davranışlarını nasıl etkilediğini inceleyen bir terapi modelidir. Bu terapi yaklaşımı, kişilik özellikleri, bağlanma stilleri ve geçmiş yaşantılarla şekillenen “şema”ları anlamaya odaklanır. Şemalar, bireyin kendisi, diğer insanlar ve dünya hakkında geliştirdiği kalıplaşmış inançlar ve duygusal tepkilerden oluşur. Şema Terapi, özellikle zorlayıcı ilişkiler, kendine zarar verme davranışları, depresyon, anksiyete ve kişilik bozuklukları için etkili bir yöntem olarak kabul edilir.
Şema Terapi, dört temel kavram etrafında şekillenir:
-
Şemalar: Erken dönemden itibaren gelişen, bireyin yaşadığı deneyimlerin sonucu oluşan, kendine dair inanç ve duygulardır. Örneğin, "terk edilme şeması" bireyin her zaman yalnız kalacağı inancıyla ilişkilerini etkileyebilir.
-
Şema Modları: Şemaların, günlük yaşamda tetiklendiğinde ortaya çıkan aktif hale gelmiş halleridir. Örneğin, “savunucu mod” veya “terk edilmiş çocuk modu” gibi durumlar, kişinin zorlu olaylar karşısında sergilediği başa çıkma tepkilerini gösterir.
-
Başa Çıkma Tarzları: Şemaların tetiklenmesiyle, kişi sağlıksız başa çıkma yollarına (kaçınma, teslim olma veya aşırı telafi etme gibi) başvurabilir. Bu tarzlar bireyin şemalarla yüzleşmek yerine, onları daha da güçlendiren bir döngü oluşturabilir.
-
Şema Terapötik Teknikler: Terapide, bireyin şemalarının farkına varması, geçmişteki duygusal yaralarını iyileştirmesi ve sağlıklı başa çıkma yollarını öğrenmesi için çeşitli bilişsel, davranışsal ve deneyimsel teknikler kullanılır. Rehberlik ve görselleştirme gibi tekniklerle, kişi, geçmişteki travmatik anıları işleyerek, onları bugünkü yaşamında daha sağlıklı bir şekilde anlamlandırabilir.
Şema Terapi, kişinin olumsuz yaşam döngülerini kırarak, kendisiyle ve başkalarıyla daha sağlıklı ilişkiler geliştirmesini hedefler.